دلار آمریکا ارز بین المللی رایج و مرجع در تمامی دنیاست. سلطه ی اقتصادی آمریکا بر جهان از یک سو و پشتوانه ی دلار آمریکا از سویی دیگر، باعث شده اند تا دلار آمریکا بعنوان ارز معیار در سراسر جهان به رسمیت شناخته شود. بنا بر این لازم است نوسانات این ارز و شاخص دلار را به خوبی و با دقت رصد کنیم؛ چرا که با اتکا به شاخص قیمت دلار آمریکا، می توانیم تحلیل درستی از بازارهای سرمایه بدست بیاوریم.
به این صورت که بالا رفتن شاخص دلار، به معنای افزایش ریسک در سایر بازارهای سرمایه است. حال سرمایه گذار با در نظر گرفتن این مسئله می تواند به این نتیجه برسد که در ورود به بازارهای سرمایه فعلاً دست نگه دارد. اگر شاخص دلار روندی کاهشی به خود بگیرد، به معنای این است که دلار در حال تبدیل شدن به سایر دارایی ها در بازارهای دیگر (نظیر مسکن، بورس اوراق بهادار، کریپتوکارنسی و …) است؛ بنابراین شاهد خروج سرمایه از بازار دلار و ورود سرمایه به بازارهای دیگر و رونق آن بازارها خواهیم بود. همچنین از نوسان شاخص دلار می توانیم بفهمیم قدرت این ارز در مقایسه با سبدی از ارزهای معتبر دیگر به چه شکلی است. یورو، ین ژاپن، پوند استرلینگ انگلیس، دلار کانادا، کرون سوئد و فرانک سوییس سبد ارزی ای هستند که در مقایسه با دلار آمریکا، شاخص دلار را ایجاد می‌کنند.
قیمت دلار در آمریکا
حتماً می دانید که قیمت دلار در ایران دارای چندین نرخ است. نرخ چندگانه ی ارز در واقع سیاستی است که دولت برای جلوگیری از خروج بی رویه ی ارز و همچنین برای تخصیص بهینه ی ارز آن را اتخاذ کرده است.
بطور کلی هدف اصلی از چنین سیاستی کنترل تورم در بازار داخلی و جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی است. در این نظام، واردات کالاهای ضروری شامل نرخ های ارزان تر و واردات کالاهای غیرضروری شامل نرخ ارز گران تر می شود تا به نحوی تخصیص ارز عادلانه تر اتفاق بیافتد. سوای ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی، در حال حاضر قیمت ارزهای ترجیحی دیگر، در حوالی قیمت آزاد دلار آمریکا در حال نوسان است، یعنی حدود ۲۸ هزار تومان.
منظور از نرخ دلار آزاد، نرخ خرید و فروش دلار در بازار غیررسمی و غیردولتی است. از آنجایی که بیشتر معاملات اکثریت مردم در بازارهای خصوصی به انجام می رسد و دسترسی به آن برای همگان امکان پذیر است، لذا نرخ دلار آزاد آمریکا از بیشترین وجاهت و مقبولیت عمومی برخوردار است و مبادلات و تجارت عمدتاً بر مبنای آن صورت می پذیرد. عوامل متعددی از جمله شرایط اقتصادی کشور، درآمدهای نفتی، انتظارات و پیش بینی فعالان اقتصادی از آینده بازار و اقتصاد کشور، روابط تجاری خارجی و بویژه سیاست های پولی و مالی بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز آزاد نقش تعیین کننده ای دارند. لذا منظور از نرخ دلار آزاد، قیمت مبادله ی دلار در معاملات نقدی و رایج روزانه با حجم و مقادیر عادی است. معاملات نقدی، معاملاتی هستند که خریدار و فروشنده در همان لحظه ی معامله، دلار و ریال را با همدیگر مبادله می کنند.
اما همان طور که اشاره شد، قیمت دلار در ایران دارای چندین نرخ است. این نرخ های مختلف را اصطلاحاً ارزهای ترجیحی می نامند. بعنوان مثال ارز نیمایی یا دلار نیمایی یکی از ارزهای ترجیحی است. ارز نیمایی که تحت عنوان دلار نیمایی نیز شناخته می شود، سامانه الکترونیکی یکپارچه ارز کشور برای واردات و صادرات است که در آن خرید کالاهای وارداتی و فروش کالاهای صادراتی انجام می‌گیرد. نیما مخفف عبارت “نظام یکپارچه معاملات ارزی” است. شرکت‌ها بطور معمول برای صادرات و واردات خود از دلار نیمایی یا ارز نیمایی استفاده می‌نمایند.
قیمت روز دلار آمریکا
در روز چهارشنبه مورخ ۲۲ تیرماه ۱۴۰۱ دلار آزاد در صرافی ملی ایران حدود ۲۷۹۰۰ تومان معامله می شود. در واقع قیمت فروش دلار آمریکا ۲۷۹۴۷ تومان اعلام شد و قیمت خرید دلار آمریکا ۲۷۶۶۹ تومان. این ارقام در مقایسه با روز گذشته دچار نوساناتی اندک شدند.
بطوریکه قیمت خرید دلار آمریکا در روز گذشته ۲۷۶۴۲ و قیمت فروش دلار آمریکا در روز گذشته ۲۷۹۱۹ تومان بود. گنجینه پلتفرمی در اختیار شما عزیزان قرار داده است تا بتوانید به راحتی و در هر لحظه از شبانه روز، قیمت روز دلار آمریکا را بطور لحظه ای ملاحظه بفرمایید.
درباره جاب آفر کانادا بخوانید.
پیش بینی قیمت دلار آمریکا
برای آن که بتوانیم پیش بینی درستی از قیمت دلار آمریکا داشته باشیم، باید ابتدا عوامل تاثیر گذار بر قیمت دلار آمریکا را بشناسیم.
عوامل بسیاری بر افزایش یا کاهش نرخ دلار آمریکا تاثر گذارند، اما مهم ترین این عوامل عبارت اند از:
- عرضه و تقاضا
با افزایش صادرات آمریکا، تقاضا برای دلار هم افزایش می یابد. به این صورت که کشور وارد کننده باید ارز محلی خود را به دلار تبدیل کند. بنابراین تقاضا برای ارز محلی کاهش و تقاضا برای دلار افزایش می یابد. همچنین اگر دولت آمریکا یا نهاد ها و شرکت های آمریکایی اقدام به تولید اوراق قرضه کنند، تقاضا برای دلار افزایش می یابد. به این صورت که سرمایه گذاران خارجی باید برای خرید اوراق قرضه، ارز محلی خود را به دلار آمریکا تبدیل کنند.
- احساسات بازار و عوامل روان شناختی
اخبار و حواشی بازار می تواند روی احساسات مردم تاثیر گذاشته و منجر به رفتارهای جمعی شود. این گونه رفتارهای جمعی میتواند عرضه و تقاضای بازار ارز را از تعادل خارج کرده و منجر به تغییر قیمت ارز شود. به عنوان مثال با شنیدن اخبار توافق هسته ای ایران و آمریکا، قیمت ارز رو به کاهش می گذارد و بالعکس، هر خبری که حاکی از دور شدن ایران و آمریکا از توافق و مذاکرات باشد، می تواند دلار آمریکا را به گرانی سوق دهد.
- عوامل تکنیکال
سرمایه‌گذاران فعال در بازارهای سرمایه باید بتوانند پیش بینی کنند که عرضه و تقاضای دلار در افق های زمانی مختلف به چه شکلی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. به این منظور سرمایه گذاران به بررسی وضعیت اقتصادی دولت آمریکا و سیاست های فدرال رزرو می پردازند. ناگفته نماند که پیگیری اخباری مانند انتشار گزارش‌های اقتصادی دولت آمریکا از جمله حقوق و دستمزد و داده‌های مربوط به تولید ناخالص داخلی این کشور به صاحبان سرمایه کمک می کند که تخمینی درست از وضعیت اقتصادی ایالات متحده در دست داشته باشند تا بتوانند سمت و سوی بازارهای هدف احتمالی خود، مانند بازار دلار آمریکا، را شناسایی کنند. اطلاعات کلیدی درباره فعالیت‌های بازیکنان بزرگ دیگر از جمله بانک‌های سرمایه گذاری و شرکت‌های بزرگ مدیریت دارایی هم مهم هستند؛ چرا که این اطلاعات تاثیر قابل توجهی بر عرضه و تقاضای دلار دارد. عوامل دیگر به ارزیابی الگوهای تاریخی مرتبط با عوامل فصلی مانند شاخص‌های تکنیکال، سطوح مقاومتی و حمایتی مربوط می‌شود. بسیاری از معامله‌گران از این الگوها برای پیش‌بینی قیمت دلار آمریکا استفاده می‌کنند.
حال با توجه به اینکه در ابتدای مقاله در مورد جریان وجوه نقد به بازار دلار بحث کردیم، همچنین با عنایت به مسئله ی مذاکرات ایران و آمریکا، روی هم رفته نمی توان از قیمت آینده ی دلار آمریکا پیش بینی شفافی به عمل آورد. چرا که سیاست ها و مواضع بایدن در مورد مذاکرات هسته ای، نشان از افت قیمت دلار در آینده ای نزدیک می دهد، اما از طرفی رکود بی سابقه ی اقتصاد جهانی و افزایش جریان سرمایه گذاری به سمت دلار، باعث افزایش تقاضای این ارز شده و این حاکی از افزایش روز افزون قیمت دلار آمریکا است. لذا روی هم رفته هم نیروهای توقیت کننده و و هم نیروهای تضعیف کننده ی قیمت دلار مشاهده می شوند.
تاریخچه دلار آمریکا
کنگره ایالات متحده آمریکا در ۶ ژولای ۱۷۸۵، به اتفاق آرا دلار را یکای پول کشور آمریکا قرار داد. دلار در واقع نام سکه های اسپانیایی ای بود که مکزیکی ها و آمریکایی ها با آن داد و ستد می کردند. حدود ۹۰ سال بعد از تصویب کنگره، سیستم پولی ای در دنیا رایج شد که نظام پایه ی طلا نام داشت. در نظام پایه ی طلا، کشورها بدون این که راجع به برابری ارزش پول خود در مقابل پول های خارجی تعهدی داشته باشند، نرخ ارز صرفاً در دامنه ی محدودی که نقاط ورود و خروج طلا آن را مشخص می نماید، قابلیت تغییر دارد و خارج از آن دامنه نخواهد رفت. ویژگی دیگر نظام پایه ی طلا این است که حجم پول یا عرضه ی پول را کنترل می نماید. به این ترتیب سیستم پایه ی طلا به طور خودکار مانع از افزایش بی رویه حجم پول در یک کشور و مانع تورم شدید می شود. سیستم پایه ی طلا به طور رسمی تا جنگ جهانی اول وجود داشت و کشورها به آن پایبند بودند؛ اما با شروع جنگ جهانی اول در عمل پایبندی به این سیستم متوقف شد و تا پایان جنگ جهانی دوم بدون آن که کشورها در عمل به آن متعهد باشند، ادامه یافت تا اینکه جای خود را به نظام نرخ ارز ثابت برتن وودز داد. پس از اتمام جنگ جهانی دوم، نمایندگاه تعدادی از کشوها به محوریت آمریکا و انگلستان و با نقش مسلط آمریکا در کنفرانس برتن وودز به چاره اندیشی یک نظام پولی بین المللی پرداختند که تا حد زیادی همان ویژگی های سیستم پایه طلا را داشت. با وجود طرح های مختلفی که ارائه شد، نهایتاً طرح ارائه شده از سوی نماینده ی آمریکا مورد توافق قرار گرفت و نظام پولی جدیدی تحت عنوان سیستم پایه طلا-دلار یا برتت وودز پایه گذاری شد. در این سیستم با توجه به ذخایر طلای فراوان خود تعهد کرد که قیمت طلا در مقابل دلار را تثبیت و تضمین نماید. در سیستم برتن وودز به طور غیر مستقیم گویی هر کشور ارزش پول خود را در مقابل طلا ثابت نگه می داشت و همچنین گویی ارزش پول هر کشور در مقابل پول های دیگر نیز ثابت بوده است. در ضمن این سیستم به هر کشور اجازه می داد تا یک درصد تغییر ارزش پول خود در مقابل دلار مداخله ای نکند و اگر نرخ دلار در مقابل پول آن کشور از این حد فراتر رفت، دخالت نماید. پس از آنکه تلاش ها برای حفظ سیستم برتن وودز در ابتدای دهه ی ۱۹۷۰ به نتیجه نرسید، این سیستم جای خود را به نظام ارز شناور دا. این نظام هم اکنون نیز در جهان مورد استفاده قرار می گیرد. در این نظام نرخ ارز توسط منحنی های عرضه و تقاضا و بدون محدودیت سقف و کف برای تغییر آن، تعیین می شود. اینگونه بود که دلار به قدرت بی بدیل در نظام نرخ ارز تبدیل شده است.
